Oxaalzuur vernevelapparaat

Onlangs heb ik via een gezamenlijke aankoop van de imkervereniging een nieuw toestel aangeschaft om oxaalzuur te vernevelen. Vernevelen en niet sublimeren. Het toestel was me niet bekend, maar ik heb het aangeschaft om het eens te bestuderen. Van horen zeggen, leert men immers niet zo veel. De RuBee Ox Vernebler 2.0 om oxaalzuur tot 4% te vernevelen in een bijenkast. Gedurende 3-4 minuten wordt 20 ml oplossing in de kast verneveld bij een stroomverbruik van slechts 25 Watt. Klinkt allemaal te mooi om waar te zijn, toch?

Het toestel wordt gevuld met een oxaalzuuroplossing van 3,5% in 1 L gedemineraliseerd water, zonder suiker. Ik heb het voorlopig getest met zuiver water. De droogloopbescherming van het membraan vraagt echter 100 ml vloeistof. Ik moest dus eigenlijk al 120 ml maken om een kast te behandelen. Om die 20 ml te vernevelen, had het toestel echter 5 minuten en 30 seconden nodig. Die kleine hoeveelheden heb ik rechtstreeks op het membraan aangebracht, want het reservoir werkte niet met die kleine volumes. Het restant kan natuurlijk na behandeling van alle volken weer worden terug gegoten in uw recipiënt. Zeer interessant is het lage stroomverbruik dat met een omvormer makkelijk uit een autoaccu is te halen op afgelegen standen. Het eerste dat me opviel, was dat de nevel zeer koud aanvoelde. Dit natuurlijk in tegenstelling tot sublimeren. Als ik het water op 30°C bracht, had de nevel een temperatuur van 24°C. Ik heb dan het toestel gevuld met water van 20°C en de nevel had dan een temperatuur van 22°C. De werking van het membraan zal dus ook wel wat warmte genereren. Of een winterbehandeling met een nevel van ca. 20 °C beter of slechter is dan de warmte van sublimeren of warme oplossing van 35°C druppelen laat ik in het midden. Maar de hoeveelheid oxaalzuur die met dit toestel in het volk terechtkomt is een ander paar mouwen.

Hiervoor ging ik even zoeken op het internet. Hierbij kwamen enkele zaken naar voor.

Ten eerste wordt voor de meeste kasten een hoeveelheid oxaalzuur verwacht van 1 à 2 gr. Dit is natuurlijk afhankelijk van de kastgrootte. In ons klimaat druppelen we een liter van 3.5% over 20 kasten. 35 g in 20 volken is 1,75 g op de wintertros. Weliswaar in een groot volk dat 50 ml krijgt gedruppeld. Met de sublimatie gebruikt men 1 g per broedbak Duits Normaal. Zelf gebruik ik om te sublimeren 1,7 g in mijn Kempische kasten. Om te vernevelen tijdens de zomer met een 3 % oplossing in water, haalt men de ramen een voor een uit en besproeit elke kant met 2 à 4 ml. Dus 0.12 tot 0.18 g oxaalzuur per raam. Op 7 ramen met bijen tijdens de winter zou men dus 0,84 tot 1,26 g oxaalzuur benutten. Dus weer ongeveer een gram per broedbak.

Hoe presteert het verneveltoestel?  Het zou 20 ml benodigen per volk van een 3,5 % oplossing in water. Deze 20 ml bevat 0,7 g en dus duidelijk lager dan andere hoeveelheden. Als ik dan rekening hou met de tijdsduur van 5’30”, levert het toestel ongeveer 0,175 g oxaalzuur per minuut. Dat is de hoeveelheid die we normaal vernevelen per raam. Per raam zou ik dus 1 minuut dienen te vernevelen om dezelfde hoeveelheid oxaalzuur in het volk te brengen. Ons wintervolk op 7 ramen heeft hier wel 7 minuten voor nodig. En dat terwijl de koude nevel over de tros stroomt. U mag zelf vergelijken met de warme luchtstroom van 3 minuten sublimeren of de zoete oplossing van een aangename 35 °C gedurende 30 seconden.

Wat moest ik hiervan denken? Verder zoeken dan maar. In het Schweizerische Bienen-Zeitung van april 2010 is een artikel verschenen over een verneveltoestel. Men heeft een test gedaan met verneveld oxaalzuur en daarna de volken nogmaals behandelt met de bekende varroxmethode. Men ging ervan uit dat men met de varrox bijna 100% mijten afdoodt. Na de beide behandelingen zou dus zeker 100% zijn afgedood. De hoeveelheid mijten die na de verneveling al vielen, geeft dus een goede indicatie over de werking. Met 5% OZ haalde men na 5 minuten een effect van slechts 57,3%. In een Dadantkast behaalde men slechts met 10% OZ een effect van 86,3 % na 4 minuten. Dit waren behandelingen door het vlieggat. Later heeft men dit geprobeerd langs boven en toen bereikte men wel een effect van 90%. Weliswaar met 10% OZ na 3-4 minuten. Mijn RuBee vernevelaar kan echter slechts worden gebruikt met oplossingen van maximaal 5%.

Is het oxaalzuur effectiever als het in zeer fijne druppels wordt verneveld? Het toestel lijkt als twee druppels water op een vernevelingstoestel voor terraria. De zeer fijne druppels mist zijn vergelijkbaar met een aerosoltoestel. Deze kleine druppels dringen dus veel dieper door in de luchtwegen. Gesublimeerd oxaalzuur beschadigd de slijmvliezen en daarom zijn serieuze aangezichtsfilters nodig. Maar het inademen van deze mist lijkt me minstens even gevaarlijk. Vermoedelijk nog gevaarlijker.

Ik ga het toestel niet gebruiken voor de winterbehandelingen. Tijdens de zomer kan het ook niet dienen. Een zwerm in een emmer is veel sneller verneveld met een plantenspuit. Ook de verneveling van enkele ramen in broedafleggers gaat vele malen sneller en eenvoudiger met een plantenspuit.

Verneveltoestel voor oxaalzuur: Te gevaarlijk, te omslachtig en vermoedelijk niet efficiënt. In deze volgorde.